| Ja膰wingowie | JA膯WINGOWIE, Ja膰wi臋gi, wymar艂y lud prus.-litew. z grupy Ba艂t贸w, zamieszkuj膮cy w 艣redniowieczu ziemie mi臋dzy jez. Mamry i 艢niardwy a rzekami Biebrz膮, Niemnem i Szeszup膮; na prze艂. X i XI w. poddani ekspansji pol. i ruskiej (np. 983 wyprawa W艂odzimierza Wielkiego); w XI–XII w. stosunki s艂ow.-ja膰wieskie raczej pokojowe; w XIII w. 艂upieskie najazdy Ja膰wing贸w na Mazowsze i Ma艂opolsk臋 (cz臋sto wsp贸lnie z Litwinami) i odwetowe wyprawy pol.; od po艂. XIII w. rywalizacja krzy偶acko-pol.-ruska o opanowanie Ja膰wie偶y; coroczne od 1278 najazdy Krzy偶ak贸w doprowadzi艂y 1283 do wyniszczenia Ja膰wing贸w; ich resztki schroni艂y si臋 na Litwie, Rusi i Mazowszu; cz臋艣膰 Krzy偶acy przesiedlili do Sambii (gdzie wsie Ja膰wing贸w przetrwa艂y do po艂. XVI w.).
A. KAMI艃SKI Ja膰wie偶. Terytorium, ludno艣膰, stosunki gospodarcze i spo艂eczne, 艁贸d藕 1953.
Komentarze: Nowa encyklopedia powszechna PWN © Wydawnictwo Naukowe PWN SA |
| Jastorfska kultura | JASTORFSKA KULTURA, archeol. kultura wczesnej epoki 偶elaza, rozwijaj膮ca si臋 na terenie pn. i 艣rodk. Niemiec od VII w. p.n.e. do prze艂omu er; osiedla s艂abo poznane; du偶e cia艂opalne cmentarzyska p艂askie — groby z regu艂y popielnicowe, obstawione kamieniami; wyroby z br膮zu i przede wszystkim z 偶elaza, m.in. szpile ze skrzyde艂kami, klamry do pasa, zapinki, kolczyki, brzytwy, szczypczyki; ceramika — charakterystyczne naczynia wazowate o brzu艣cu jajowatym lub kulistym, chropowaconym. Nazwa od miejscowo艣ci Jastorf w Dolnej Saksonii (Niemcy).
Komentarze: Nowa encyklopedia powszechna PWN © Wydawnictwo Naukowe PWN SA |
S艂owniczek 
