Pradzieje.pl - Portal Archeologiczny

Jestes tutaj:

Strona główna

Nowości wydawnicze
Archeologia dawnej Warszawy, tom1 Lublin wczesnośrednoiwieczny Próba rekonstrukcji wierzeń i organizacji pogrzebu w świetle źródeł archeologicznych i pisanych

Dotacja Pradzieje.pl
Jeśli podobają Ci się PRADZIEJE.PL i doceniasz to co robimy, wesprzyj nas. Utrzymanie serwera kosztuje dziś naprawdę wiele. Liczy się dla nas każda złotówka. Dofinansowanie Jednorazowo Miesi�cznie Waluta Kwota Waluta Kwota

Lublin wczesnośrednoiwieczny

Strona 1 z 5

Wydawca: Wydawnictwo TRIO
Spis treści

Wstęp

Lublin w okresie piastowskim nie należał do głównych ośrodków osadniczych i miejskich. Peryferyjne położenie wycisnęło piętno na jego dziejach. W Kronice Polskiej mistrza Wincentego Kadłubka raz tylko wymieniona została nazwa Lublina, i to w aurze antycznej legendarności (MPH sn. XI: 23). Już w czasach kronikarza toponim ten symbolizował wschodnią rubież kraju, podobnie jak Lubusz[1] – zachodnią (J. Banaszkiewicz 1998: 259–269). Trzeba przyznać, że w porównaniu z szeregiem miast polskich – Krakowem, Poznaniem, Wrocławiem, czy też Sandomierzem, historycznie bliżej związanym z Lublinem, średniowieczny Lublin nie stał się przedmiotem szerszych dociekań naukowych, na jakie z całą pewnością zasługuje. Nie oznacza to, że nie były tu prowadzone badania historyczne czy archeologiczne, lecz że ich wyniki w dużej części nie doczekały się publikacji. Jedyna jak dotąd synteza dziejów Lublina powstała bez mała przed czterdziestu laty, na podstawie skromnego wówczas zasobu źródeł, głównie pisanych (Dzieje Lublina 1965)[2]. Wielką nadzieję wzbudziły prowadzone w końcu lat 60. ubiegłego stulecia przez Martę Młynarską-Kaletynową pod kierunkiem Aleksandra Gardawskiego pierwsze w Lublinie prowadzone w sposób metodyczny wykopaliska archeologiczne (M. Młynarska-Kaletyn [1966]1968: 79–144). Kontynuowane przez Stanisławę Hoczyk-Siwkową, nie osiągnęły z przyczyn niezależnych od badaczki pożądanego zakresu rozpoznania (S. Hoczyk-Siwkowa 1974: 97–113)[3]. Zdeterminowały jednak na przeszło dwadzieścia lat postrzeganie rozwoju przestrzennego miasta. Na ukształtowanie wizji przeszłości średniowiecznego Lublina w sposób znaczący wpłynęły także publikacje historyka Kazimierza Myślińskiego, który podkreślał jego peryferyjny i lokalny charakter[4].

W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat badania nad rozwojem Lublina prowadzone były głównie w ramach działalności nieistniejącego obecnie Państwowego Przedsiębiorstwa Pracownie Konserwacji Zabytków, Oddział w Lublinie. Skupione były przede wszystkim w obszarze Starego Miasta, co wynikało z realizowanego wówczas programu rewaloryzacji najstarszej części Lublina. Zaowocowały szeregiem opracowań badań archeologicznych, architektonicznych i historycznych, w znacznej części niepublikowanych. Stworzyły bogatą bazę źródłową, która nie została, niestety, przetworzona w zbieżne ze stanem badań i syntetyczne ujęcie dziejów miasta. Dała jednakże asumpt do powstania szeregu publikacji o charakterze monograficznym, które w części lub w całości, poświęcone zostały niektórym aspektom rozwoju Lublina (I. Kutyłowska 1990a; A. Rozwałka 1997; 1999; S. Hoczyk-Siwkowa 1999b).

Wyniki badań ostatniego dziesięciolecia, jakkolwiek nadal wycinkowe, ukazują jednak potrzebę weryfikacji dotychczasowych ustaleń i dopingują do podjęcia kolejnej próby syntetycznego ujęcia dziejów przestrzennego rozwoju średniowiecznego miasta w Lublinie.

Mamy nadzieję, że przedstawione studium, porządkując rozproszone dotychczas wyniki badań, rozwija jednocześnie wizję przekształceń lubelskiego ośrodka osadniczego w okresie średniowiecza. Dla potrzeb opracowania przyjęto ramy chronologiczne zamykające się w przedziale pomiędzy początkiem VI w., a więc zaraniem kultury wczesnośredniowiecznej na Lubelszczyźnie, a końcem XIV stulecia, kiedy to – w przekonaniu autorów – dobiegał końca proces tworzenia miasta lokacyjnego.

Lublin niemalże do końca XIV w. stanowił aglomerację osadniczą zlokalizowaną na peryferiach państwa polskiego, z kolejno dokonywanymi przemieszczeniami centrum administracyjnego, które były dyktowane warunkami politycznymi i militarnymi, a u kresu wspomnianego horyzontu czasowego – także gospodarczymi. Zmiana położenia centrum determinowała dyspozycję przestrzenną, rolę i znaczenie poszczególnych członów aglomeracji. Przemianom tym towarzyszyły także zmiany przestrzenne i administracyjne w lokalnej organizacji Kościoła. Skutkiem tych procesów było między innymi wykształcenie się organizmu miasta lokacyjnego, które wpisywało się w nurt europejskich przemian gospodarczych, ustrojowych i społecznych, zachowując przy tym cały szereg swoistych cech. Program przestrzenny tego organizmu nie wyczerpał się niemalże do połowy XX w., bowiem aż do tego czasu obszar nadania lokacyjnego zapewniał wystarczającą przestrzeń dla rozwoju Lublina.

Pragniemy zaznaczyć, że niniejsza praca nie pretenduje do miana syntezy dziejów miasta, lecz jej celem przewodnim jest syntetyczne ukazanie jego rozwoju przestrzennego w zakreślonych ramach czasowych. Na kształt prezentowanego opracowania złożyły się rezultaty badań archeologicznych, historycznych, architektonicznych, geomorfologicznych i geotechnicznych, a także działań konserwatorskich, które realizowane były w Lublinie w ciągu ostatnich sześćdziesięciu pięciu lat. Praca, odnosząc się do dziejów ośrodka osadniczego na przestrzeni bez mała tysiąclecia, siłą rzeczy dotyka bogatej problematyki wiążącej się z jego powstaniem, funkcjonowaniem i rozwojem. Autorzy opracowania, zdając sobie sprawę ze stopnia złożoności problemu i potrzeby zaangażowania interdyscyplinarnego zespołu badaczy w celu wyczerpującego zaprezentowania dziejów Lublina w okresie do zakończenia procesu lokacyjnego, swą uwagę skierowali na jeden z ważniejszych aspektów tych dziejów, jakim jest forma ośrodka i poszczególne etapy jego rozwoju przestrzennego. W pracy nie znalazło zatem rozwinięcia wiele niewątpliwie interesujących wątków, które mogłyby wzbogacić naszą wiedzę o dziejach ośrodka, dotyczących na przykład problematyki danych toponomastycznych[5] czy też działalności lubelskich dominikanów.

<< |« start < « wstecz 1 2 3 4 5 dalej » > koniec »| >>

Aktualny PageRank strony pradzieje.pl dostarcza: Google-Pagerank.pl - Pozycjonowanie + SEO