Jestes tutaj:   Strona główna arrow Ciekawe strony
Kacik Szajmona
Nowości wydawnicze
Dotacja Pradzieje.pl

Jeśli podobają Ci się PRADZIEJE.PL i doceniasz to co robimy, wesprzyj nas. Utrzymanie serwera kosztuje dziś naprawdę wiele. Liczy się dla nas każda złotówka.

Dofinansowanie
Jednorazowo Miesicznie

Waluta

Kwota

Waluta

Kwota






Przypomnij mi hasło
Nie masz konta? Załóż sobie
Próba rekonstrukcji wierzeń i organizacji pogrzebu w świetle źródeł archeologicznych i pisanych Drukuj E-mail
Joanna Kalaga   

b) Budowa stosu ciałopalnego

Budowę stosu ciałopalnego na obszarze nas interesującym możemy omówić jedynie w świetle badań doświadczalnych J. Szydłowskiego, J. Piontka i H. Ziegerta oraz rozważań teoretycznych H. Zoll-Adamikowej. Zgodnie z ustaleniami wymienionych badaczy powinien on mieć takie wymiary żeby można było na nim swobodnie umieścić ciało dorosłego człowieka, to znaczy wysokość 1,4-1,8 m, szerokość 1 m i długość 2-2,5 m. Według ich opinii do zbudowania konstrukcji o zaproponowanych parametrach konieczne było użycie 1,5-2,2 m3 drewna. Tylko taka objętość budulca gwarantowała - ich zdaniem - uzyskanie temperatury 800-1000oC, niezbędnej do spalenia zwłok ludzkich. Uzyskać ją można było przy rusztowym układzie bierwion. Konstrukcja ta, w świetle poczynionych obserwacji, zapewniała należyty ciąg i przepływ powietrza oraz gwarantowała równomierne spalanie całego założenia. Przekładkowo ułożony stos raz podpalony mógł się samoczynnie i nieprzerwanie palić aż do spopielenia ciała.

Z dostępnych danych wynika, że w międzyrzeczu Liwca, Bugu i Krzny stosy budowano z drewna iglastego i liściastego. Łącznie używano do tego celu pięciu gatunków drewna, ale dominującym była sosna. Niewątpliwie decydowały o tym jej właściwości, to znaczy dość wysoka kaloryczność, duża łupliwość, łatwopalność i wysoki płomień przy spalaniu. Ogólnie stwierdzić możemy, że korzystano przede wszystkim z drewna lekkiego, miękkiego a co za tym idzie o niższej temperaturze spalania (sosna, brzoza, olcha). Budulec twardy, ciężki i wysoko kaloryczny (dąb, grab) stosowano rzadziej. Oznacza to zarazem, że konieczne było zużycie większej ilości drewna do uzyskania potrzebnej temperatury w celu przeprowadzenia kremacji. Jeśli chodzi o dobór budulca z rosnącego drzewostanu to wydaje się, że był on przypadkowy, o czym świadczy użycie za każdym razem innych gatunków drewna. Stosy wznoszono z pni drzew. Wykorzystywano również do tego celu gałęzie (okorowane lub z korą) i korzenie. Gałęzie w nagrzanym powietrzu łatwo tracą wilgoć, co potęguje kruchość drewna i przyspiesza jego spalanie. Właściwość ta mogła być przydatna w procesie kremacji zwłok a więc wydaje się, że użycie tego rodzaju drewna do budowy stosów nie było przypadkowe. Występowanie w konstrukcji ustryn wszystkich anatomicznych części budowy drzew świadczy o tym, że nie dokonywano selekcji budulca podczas ich wznoszenia, ale wykorzystywano go w całości. Być może uwarunkowane to było względami praktycznymi, ale nie da się też wykluczyć, że kierowano się również jakimiś wierzeniami związanymi z kultem poświęconym zmarłym. Przypomnieć musimy, że uwagi dotyczące doboru gatunku i rodzaju drewna służącego do budowy stosów ciałopalnych dotyczą zjawisk zaobserwowanych wyłącznie w odniesieniu do grobów kurhanowych. Fakty w nich ujawnione, z powodów formalnych, nie mogą być rozpatrywane w przypadku mogił płaskich jamowych i z obstawami kamiennymi. Nie wydaje się jednak żeby możliwe były jakieś zasadnicze różnice w sposobach kremacji osobników w nich grzebanych, choć nie ma na to na razie bezpośrednich dowodów.

Zwrócić jeszcze musimy uwagę na aspekt czasowy omawianego zagadnienia. Otóż z dostępnych danych wynika, że w zakresie wyboru gatunku budulca do konstruowania stosów ciałopalnych w trakcie interesujących nas siedmiuset pięćdziesięciu lat dokonały się przemiany, polegające na odejściu od stosowania jednego rodzaju drewna, do korzystania z kilku gatunków budulca. Przełom ten dokonał się w X - pierwszej połowie XI wieku (lub pod koniec XI wieku). Nie oznacza to, że w czasie między drugą połową XI wieku a XIII stuleciem wykorzystywano do budowy urządzeń kremacyjnych tylko różnych gatunków drewna. Na możliwość prowadzenia dalszych obserwacji poczekać musimy do czasu, kiedy analizy botaniczne i dendrochronologiczne szczątków drewna z grobów ciałopalnych rozpowszechnią się bardziej niż dotychczas i dostarczą nowych danych pozwalających zweryfikować dotychczasową wiedzę na ten temat. Przekazy pisane nie zawierają żadnych informacji odnośnie omówionych wyżej kwestii.


 
Aktualny PageRank strony pradzieje.pl dostarcza: Google-Pagerank.pl - Pozycjonowanie + SEO