Lublin wczesno艣rednoiwieczny |
|
|
Strona 2 z 5
Autorzy,
podejmuj膮c prezentowany w niniejszej pracy temat, uznali za jedn膮 z
istotniejszych kwestii pr贸b臋 rekonstrukcji warunk贸w naturalnych, w jakich
kszta艂towa艂 si臋 lubelski zesp贸艂 osadniczy. Nale偶y podkre艣li膰, 偶e zadanie to – z
uwagi na skromny zas贸b 藕r贸d艂owy – okaza艂o si臋 niezwykle trudne. Tylko w
odniesieniu do niekt贸rych obszar贸w obj臋tych najdawniejszym osadnictwem (wzg贸rz:
Staromiejskiego i Zamkowego) istniej膮 pe艂niejsze dane, pozwalaj膮ce na podj臋cie
odwa偶niejszej pr贸by odtworzenia ich form geomorfologicznych. W przypadku
pozosta艂ych cz艂on贸w aglomeracji lubelskiej mo偶liwe by艂o jedynie oparcie si臋 na
nielicznych materia艂ach 藕r贸d艂owych, w tym ikonograficznych i kartograficznych.
Prezentuj膮c
obraz przemian lubelskiej aglomeracji, jako rodzaj swoistego t艂a przedstawiono
zarys przemian osadniczych nast臋puj膮cych wok贸艂 o艣rodka w pradziejach i we
wczesnym 艣redniowieczu. Pomini臋cie tej problematyki powodowa艂oby, i偶 praca
wydawa艂aby si臋 niepe艂na. Lublin nie powstawa艂 bowiem w pustce cywilizacyjnej.
Zmiany w
rozwoju przestrzennym lubelskiego zespo艂u osadniczego zaprezentowano w uj臋ciu
chronologicznym, uwzgl臋dniaj膮c przemiany zachodz膮ce zar贸wno w obr臋bie
poszczeg贸lnych cz艂on贸w aglomeracji, jak i w relacjach mi臋dzy tymi cz艂onami.
Nale偶y jednak zauwa偶y膰, 偶e pr贸ba ukazania przestrzennego kszta艂towania si臋 o艣rodka
lubelskiego napotyka na szereg problem贸w metodycznych, z kt贸rych na pierwszy
plan wysuwa si臋 kwestia mo偶liwo艣ci interpretacyjnych, szczeg贸lnie co do ustale艅
chronologicznych dokonywanych w oparciu o 藕r贸d艂a archeologiczne. Odnosi si臋 to
zw艂aszcza do materia艂贸w masowych, przede wszystkim wyrob贸w ceramicznych[6].
Opracowana dotychczas systematyka tych materia艂贸w ma charakter cz膮stkowy i
powsta艂a stosunkowo dawno (w latach 70. i pocz膮tku lat 80. ubieg艂ego stulecia)[7].
W praktyce badacze Lublina pos艂uguj膮 si臋 typologiami obejmuj膮cymi okresy od VI
do IX w. i od XII do XV w., wypracowanymi odpowiednio przez Stanis艂aw臋
Hoczyk-Siwkow膮 i Andrzeja Hunicza. W kontek艣cie wsp贸艂czesnych metod datowania
s膮 one niewystarczaj膮ce i wymagaj膮 odwo艂a艅 do analogii z innych o艣rodk贸w
miejskich. Sytuacja taka zmusza do odniesienia omawianych w pracy faz i etap贸w
rozwoju wczesno艣redniowiecznego Lublina jedynie do szeroko zarysowanych okres贸w
chronologicznych, z dok艂adno艣ci膮 nie wi臋ksz膮 ni偶 150–200 lat. Precyzyjniejsze
datowania metodami w臋gla radioaktywnego i dendrochronologiczn膮, z uwagi na zbyt
skromny zas贸b analiz, nie mog艂y w istotny spos贸b wspom贸c oceny chronologicznej
poszczeg贸lnych przejaw贸w rozwoju miasta, a tym bardziej weryfikowa膰 wynik贸w
dotychczasowych opracowa艅 zabytk贸w ceramicznych.
Trzeba tak偶e
zaznaczy膰, 偶e rozstrzygni臋膰 co do kwestii chronologii przemian Lublina w
pocz膮tkowych fazach jego kszta艂towania nie u艂atwia skromny zas贸b 藕r贸de艂
pisanych. Podobnie jak to si臋 dzieje w przypadku 藕r贸de艂 archeologicznych, nie
daj膮 one pewniejszych podstaw do ustalenia chronologii przestrzennych przemian
miasta. Stosowanie metody analizy por贸wnawczej ceramiki przy mo偶liwo艣ci
wykorzystania jedynie niewielkiego zasobu 藕r贸de艂 pisanych stwarza jedynie
mo偶liwo艣膰 wysuni臋cia og贸lnych odniesie艅 chronologicznych. Dlatego te偶,
podejmuj膮c pr贸b臋 rekonstrukcji przemian przestrzennych Lublina, autorzy pragn膮
zwr贸ci膰 uwag臋 Czytelnika na brak mo偶liwo艣ci zbudowania obecnie bardziej
precyzyjnego obrazu tych przemian, zw艂aszcza we wczesnych fazach rozwoju miasta.
|