Archeologiczn膮 inwentaryzacj臋 skarb贸w odkrytych na ziemiach polskich oraz powstanie specjalnego Gabinetu Skarb贸w w kt贸rym艣 z polskich muze贸w postuluje archeolog Miros艂aw Andra艂oj膰. „Jest to projekt odpowiadaj膮cy aktualnym potrzebom badawczym, konserwatorskim, wystawienniczym i edukacyjnym” – podkre艣la.
Archeolog proponuje jednocze艣nie zmian臋 podej艣cia do bada艅 tego rodzaju zabytk贸w. Na czym mia艂yby polega膰 te innowacje?
„Najpierw powinny by膰 ponownie przeanalizowane dane o odkryciach (a jest ich jakie艣 5 tysi臋cy) oraz o miejscach, gdzie ich dokonano. Samo badanie przedmiot贸w wchodz膮cych w sk艂ad skarb贸w, cho膰 wa偶ne, mo偶e ju偶 tylko u艣ci艣li膰 dotychczasowe ustalenia” – uwa偶a naukowiec.
Nast臋pnie powinien powsta膰, w kt贸rym艣 z muze贸w, Gabinet Skarb贸w. „Gabinety Numizmatyczne, jakie funkcjonuj膮 w wi臋kszych muzeach, to ju偶 XIX wieczny anachronizm, pozosta艂o艣膰 wcze艣niejszych Gabinet贸w Osobliwo艣ci. Najwy偶szy czas to zmieni膰. S艂u偶臋 gotow膮 koncepcj膮 i ewentualn膮 wsp贸艂prac膮” – proponuje Miros艂aw Andra艂oj膰.
Archeolog, wraz z trzyosobow膮 ekip膮, zajmuje si臋 obecnie skarbami wczesno艣redniowiecznymi.
„Robimy to przede wszystkim ze wzgl臋du na konieczno艣膰 ich pilnej inwentaryzacji i problemy badawcze, jakie wi膮偶膮 si臋 z tymi depozytami, ale nie mniej ciekawa jest problematyka skarb贸w z czas贸w rzymskich i z epoki br膮zu. Tymi ostatnimi chcia艂bym si臋 kiedy艣 zaj膮膰, przede wszystkim ze wzgl臋du na mo偶liwo艣膰 postawienia hipotezy o zwi膮zku niekt贸rych ich cech z kultem pewnych, znanych w mitologii indoeuropejskiej bli藕ni膮t-b贸stw, kt贸rych figurki trafiaj膮 si臋 czasem w skarbach i na bagnach w Skandynawii. Chodzi tu z jednej strony o miejsca ich ukrywania, a z drugiej – o mo偶liwe do wykazania +zdublowanie+ zawarto艣ci, wyst臋powanie zabytk贸w w parach i to nie tylko ozd贸b, ale i br膮zowej broni lub naczy艅” – wyja艣nia.
„Skarby na terenie ziem polskich ukrywano ju偶 sporo ponad 4 tysi膮ce lat temu, a i dzi艣 s艂ycha膰 jeszcze czasem pro艣by o pomoc w odnalezieniu miejsc zdeponowania rodzinnych bogactw, zakopanych w czasie II wojny 艣wiatowej czy nawet ju偶 za PRL-u” – opowiada Miros艂aw Andra艂oj膰.
Chronologicznie rzecz ujmuj膮c, pojawiaj膮 si臋 najpierw skarby przedmiot贸w z miedzi, potem z br膮zu i sporadycznie ze z艂ota. Przed prze艂omem er notujemy tak偶e skarby monet celtyckich, a nawet greckich, p贸藕niej za艣 denar贸w rzymskich i z艂ote przedmioty z okresu w臋dr贸wek lud贸w. Po kilkuwiekowej przerwie, od IX wieku zacz臋艂a nas zalewa膰 fala srebra wczesno艣redniowiecznego, najpierw arabskiego, p贸藕niej europejskiego” – dodaje.
Skarby takie zawieraj膮 warto艣ciowe przedmioty, cenne w贸wczas i cenne dzi艣, ale cel ich z艂o偶enia do ziemi nie jest ju偶 oczywisty.
„Naszym zdaniem, te wcze艣niejsze (do XII wieku) depozyty wi膮偶膮 si臋 przede wszystkim z wierzeniami i praktykami kultowymi, cho膰 pochodzenie samych sk艂adnik贸w skarb贸w mo偶e odzwierciedla膰 procesy ekonomiczne” – podsumowuje Miros艂aw Andra艂oj膰.
* * *
Miros艂aw Andra艂oj膰, pozna艅ski archeolog, wraz z 偶on膮 Ma艂gorzat膮 (tak偶e archeologiem) od kilku lat zajmuje si臋 badaniem odkry膰 skarb贸w. Jest autorem projektu terenowej inwentaryzacji takich znalezisk i wsp贸艂autorem wydawanego w艂a艣nie opracowania pierwszej polskiej bulli ksi膮偶臋cej nale偶膮cej do Boles艂awa Krzywoustego.
PAP – Nauka w Polsce, Adam Lisiecki reo http://www.naukapolska.pap.pl/ {mos_sb_discuss:7} |