Jestes tutaj:   Strona główna arrow Wiadomości archeologiczne arrow Polskie badania szwedzkiego centrum kultowo-politycznego
Kacik Szajmona
Nowości wydawnicze
Dotacja Pradzieje.pl

Jeśli podobają Ci się PRADZIEJE.PL i doceniasz to co robimy, wesprzyj nas. Utrzymanie serwera kosztuje dziś naprawdę wiele. Liczy się dla nas każda złotówka.

Dofinansowanie
Jednorazowo Miesicznie

Waluta

Kwota

Waluta

Kwota






Przypomnij mi hasło
Nie masz konta? Załóż sobie
Polskie badania szwedzkiego centrum kultowo-politycznego Drukuj E-mail
PAP  Nauka w Polsce   
Po 15 latach polski archeolog kończy badania na stanowisku Gamla Uppsala w Szwecji. Wykopaliska, prowadzone w tym ważnym dla historii i tożsamości narodowej Szwedów miejscu, przyniosły cenne rezultaty.
„Odkryliśmy między innymi liczne obiekty o przeznaczeniu kultowym oraz relikty wału drewniano-kamiennego, odgradzającego sakralną część królewskiego obejścia od 'zwykłego świata'. Wszystko datowane na epokę żelaza i czasy wikingów. Po drugiej stronie kompleksu rozpoznaliśmy także najstarszy cmentarz chrześcijański z tej okolicy” – wymienia profesor Władysław Duczko , archeolog z Akademii Humanistycznej im. A. Gieysztora.
SŁAWA STAREJ UPPSALI

Gamla (Stara) Uppsala jest położona kilka kilometrów na północ od uniwersyteckiego miasta Uppsala. Tu, przez pierwsze tysiąclecie znajdowało się centrum kultowo-polityczne Szwedów. Na rozległy kompleks zabytkowy składają się trzy wielkie kopce grobowe z VI w., cmentarzyska z setkami większych i mniejszych kurhanów, oraz była rezydencja królewska z dwoma sztucznymi wzniesieniami, na których stały budynki halowe.

“Swoją sławę zawdzięcza Stara Uppsala krótkiej wzmiance z około 1070 roku, w której jest przedstawiona jako główny ośrodek kultu pogańskiego ze złotą świątynią z trzema posągami bogów, źródłem ofiarnym i świętym gajem, na którego drzewach wieszano ludzi i zwierzęta, takie jak konie i psy, wszystkie płci męskiej. Jeszcze w średniowieczu pisano o Uppsali jako największym skandynawskim centrum kultu płodności a samo królestwo Szwedów nazywano 'królestwem Uppsali'. Po chrystianizacji Szwedów, od połowy XII wieku, Uppsala stała się głównym ośrodkiem nowej religii – siedzibą arcybiskupstwa” – opowiada archeolog.

TAJEMNICZE OBIEKTY, RYTUALNE UCZTY I OFIARY

Prof. Duczko swoje badania rozpoczął w miejscu uznawanym za mało interesujące – poniżej królewskiego obejścia. Wykopaliska przyniosły jednak rewelacyjne odkrycia – wykazały obecność różnorodnych budowli i obiektów stawianych w tym miejscu w ciągu kilkuset lat, od okresu wpływów rzymskich do epoki wikingów.

Jak przystało na centrum kultowe, odkryte obiekty prawdopodobnie pełniły funkcje sakralne. “Odkryliśmy miedzy innymi spalony dom z setkami glinianych przęślików – na jednym z nich był wyryty napis runiczny. Należy on do jednych z najstarszych pochodzących ze Szwecji” – informuje Duczko.

„Kolejny obiekt to jama z V w., przy której stał drewniany pal – prawdopodobnie figura ludzka. Jama miała zastanawiającą zawartość – w skład jej wypełniska wchodziły luźna ziemia z dużą ilością błyszczącej miki oraz dwie kości zwierzęce ułożone na krzyż. Na samym dnie natomiast odsłoniliśmy trzy płaskie kamienie, pod jednym z nich – środkowym – leżał ząb krowi. Jest to typowe miejsce ofiarne” – wyjaśnia.

Archeolodzy odkryli także datowane na wczesny okres wikingów (początek IX wieku), działki oddzielone rowkami i deskami. “W ziemi jednej z nich znalezione zostały surowce do produkcji szklanych paciorków oraz woskowa świeca – najstarsza w Szwecji. Na powierzchni działek nie stały jednak budynki, raczej były one miejscami wyodrębnionymi, na których odbywały się jakieś ceremonie. Może o tym świadczyć działka wyłożona małymi kamieniami, na których leżały kości prosiaków oraz koni – typowe pozostałości po ucztach rytualnych: mięso końskie było najważniejszym pożywieniem kultowym Skandynawów, a na jedzenie małych prosiaków mogli sobie pozwolić tylko najbogatsi, w tym wypadku królowie” – mówi profesor.

Za najważniejsze odkrycie prof. Duczko uważa tymczasem pozostałości wału kamienno-drewnianego z początku VII wieku. “Wał miał kamienne fundamenty, na których zbudowana była drewniana konstrukcja” – mówi. Jak interpretuje naukowiec, funkcją wału miało być odgrodzenie sfery sacrum królewskich założeń od zwykłego, zewnętrznego świata.

WCIĄŻ WIELE POZOSTAJE DO ODKRYCIA

W ostatnich latach badania archeologiczne przyjęły nieco inną formę. Ekipa archeologów badała już tylko wybrane miejsca Starej Uppsali. “W jednym wypadku natrafiliśmy na najstarszy cmentarz chrześcijański w tej okolicy z XI wieku, a w drugim na interesujący pod względem budowy kurhan grobowy z końca VIII wieku. Stał on na szczycie wzgórza ozowego wymodelowanego w formie kopca, z trzema blokami kamiennymi ułożonymi na zboczach w stronę doliny, którą kiedyś płynęła woda. Grób zawierał szczątki młodego mężczyzny, którego kremacja udała się tylko częściowo – jego biodra i pół kręgosłupa pozostały niespalone. Był to jedyny pochówek w tej części kompleksu i musiał zaznaczać wyjątkowe miejsce, które służyło jakimś rytuałom” – wyjaśnia prof. Duczko

Oprócz prac wykopaliskowych archeolog prowadził badania nad wielkością i charakterem całego kompleksu, współpracując z geologami, botanikami, ornitologami i antropologami. Wyniki badań zostały opublikowane w dwóch tomach serii poświęconej eksploracji Starej Uppsali i w szeregu artykułów i raportów pokazujących skomplikowaną historię tego wielkiego kompleksu. Prof. Duczko zaznacza jednak, że jeszcze duża część stanowiska została nierozpoznana archeologicznie.

PAP – Nauka w Polsce, Adam Lisiecki

kol
http://www.naukapolska.pap.pl
{mos_sb_discuss:7}
 
Aktualny PageRank strony pradzieje.pl dostarcza: Google-Pagerank.pl - Pozycjonowanie + SEO