"To są zmiany idące w dobrym kierunku, ustawa nie rozwiązuje jednak najważniejszego problemu prawnego, jaki stworzył Trybunał Konstytucyjny kwestionując sposób finansowania badań archeologicznych" - powiedziała w czwartek PAP Alina Jaszewska, wiceprezes Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich.

Dotychczas każdy inwestor, który chciał przeprowadzić jakąś inwestycję, musiał z mocy prawa sfinansować badania archeologiczne, katalogowanie zbiorów i opracowanie raportu. Darmowy egzemplarz z badań otrzymywał Wojewódzki Konserwator Zabytków. Trybunał Konstytucyjny zakwestionował ten sposób finansowania badań i zalecił współfinansowanie ich przez budżet państwa.

"W proponowanej nowelizacji ustawy ta sprawa nie jest rozwiązana, a jest to główny problem, z którym musi się zmierzyć zarówno rząd, jak i archeolodzy oraz jednostki odpowiedzialne za ochronę zabytków" - zaznaczyła Jaszewska.

Archeolodzy proponują system refundacji kosztów badań poprzez zwrot kosztów opracowania dokumentacji archeologicznej. "Badania są wykonywane przez inwestorów, a ci mogą - ale nie muszą - wystąpić do konserwatora zabytków o zwrot kosztów opracowania dokumentacji" - tłumaczyła Jaszewska.

Według środowiska, rozwiązanie to pozwoliłoby na lepsze przygotowywanie budżetu konserwatorów, którzy nie mogą z góry przewidzieć kosztów badań archeologicznych.

"Po wykonaniu badań raport otrzymywałby konserwator, a inwestor składałby wniosek o refundację kosztów opracowania raportu, co mogłoby być rozliczane w następnym roku budżetowym"- mówiła Jaszewska.

Dodatkowy plusem takiego rozwiązania byłaby standaryzacja dokumentacji, która, jako współfinansowane przez budżet państwa, musiałaby spełniać określone standardy.

Według archeologów, sprawą zmian w prawie archeologicznym powinien zająć się komitet złożony z przedstawicieli środowiska, rządu i jednostek zajmujących się ochroną zabytków.

Podczas poznańskiej konferencji archeolodzy rozmawiali też o potrzebie powołania samorządu zawodowego archeologów.

"Tylko we własnym zakresie możemy rozwiązać najważniejsze problemy środowiska, czyli opracować standardy badań archeologicznych, kodeks etyki archeologa, unormować kwestię praw autorskich w archeologii czy archiwizowania i magazynowania zabytków archeologicznych" - powiedziała Jaszewska.

Na zakończenie konferencji w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu otwarto kolejną ekspozycję z cyklu "Sezon archeologiczny na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej 2006-2007". Na wystawie prezentowane są wybrane i najciekawsze znaleziska z badań wykopaliskowych w Wielkopolsce, na Ziemi Lubuskiej i Kujawach. KPR