Próba rozwiązania przez archeologów i konserwatorów problemu coraz bardziej masowego w naszym kraju ruchu tzw. poszukiwaczy skarbów była celem kwietniowej konferencji "Archeologia i poszukiwacze skarbów", zorganizowanej przez Fundację Przyjaciół Instytutu Archeologii UW przy współpracy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Rozwój nowoczesnych technologii sprawił, że wykrywacze metalu stały się urządzeniami tanimi i powszechnie dostępnymi, który uposzechnił indywidualne "poszukiwania skarbów". Zjawisko to upowszechniło się w latach 90. ub. wieku a jego rozmiary zaskoczyły krajowe służby konserwatorskie i archeologów.

Środowisko poszukiwaczy, liczące kilkadziesiąt tysięcy osób, jest zróżnicowane - oprócz pasjonatów historii, którzy chętnie współpracują z archeologami i przekazują swoje znaleziska placówkom muzealnym czy badawczym, pojawili się także liczni poszukiwacze, których działalność jest zwyczajną grabieżą stanowisk archeologicznych. Należy oczekiwać, że ruch ten będzie się rozszerzał a tymczasem odpowiednie służby państwowe nie są przygotowane do przeciwdziałania negatywnym efektom działalności "poszukiwaczy skarbów" jak i wykorzystaniu ich aktywności dla dobra rodzimej archeologii.

Podczas dyskusji krytykowano obecną Ustawę o ochronie i opiece nad zabytkami, która według opinii wielu archeologów i konserwatorów jest nieprecyzyjna, posiada liczne luki i nieścisłości co praktycznie uniemożliwia skuteczną ochronę archeologicznych zasobów narodowego dziedzictwa. Deklarowano pilną potrzebę stworzenia jasno sformułowanych zapisów prawnych, które umożliwiłyby realną współpracę obydwu środowisk. Dobre prawo dawałyby jednocześnie szanse na realną ochronę stanowisk archeologicznych i pozwalałyby efektywnie ścigać bezwzględnych rabusiów niszczących naszą spuściznę w zastraszającym tempie. Sugerowano m.in. wprowadzenie całodobowego monitoringu satelitarnego najważniejszych i najbardziej zagrożonych rabunkiem stanowisk.

Przedstawicie zagranicznych instytucji odpowiedzialnych za ochronę dziedzictwa kulturowego przedstawili rozwiązania prawno- instytucjonalne z Wielkiej Brytanii, Danii i Niemiec. Są one przykładem skutecznej współpracy między amatorami a archeologami, która doprowadziła w tych krajach do spektakularnego wzrostu liczby odkryć. Zarówno prawo brytyjskie, jak i duńskie czy też regulacje niektórych landów niemieckich, dopuszczają możliwość prowadzenia amatorskich poszukiwań przy użyciu wykrywaczy metalu, ale bardzo precyzyjnie określają warunki, jakie trzeba spełnić, aby było to legalne.

Omówiono także zasady działania Portable Antiquities Scheme - instytucji rządowej powołanej w Wielkiej Brytanii w 1997 r., która zajmuje się rejestracją znalezisk oraz animacją współpracy z amatorami archeologii. Działalność PAS przyniosła ogromny wzrost liczby znalezisk na Wyspach, a nagrody pieniężne przyznawane poszukiwaczom na najcenniejsze odkrycia doprowadziły do wzbogacenia wielu państwowych kolekcji muzealnych.

Goście z zagranicy podkreślali zgodnie bardzo ważną rolę społecznej edukacji dotyczącej dziedzictwa kulturowego. ALS

Polecamy ciekawą dyskusję w tym temacie na naszym portalu

PAP - Nauka w Polsce

bsz

Opublikowano: 2008-04-22 00:57

Uwaga! Artykuł pochodzi z portalu internetowego Nauka w Polsce.