| AKAD | AKAD, staro偶. pa艅stwo semickie w pd. cz臋艣ci Mezopotamii. Akadowie zamieszkiwali ju偶 w pocz. III tysi膮cl. p.n.e. tereny na pd. od Sumeru. Pocz膮tki Akadu datuje si臋 w czasach Sargona I Wielkiego, za艂o偶yciela dyn. akadyjskiej (2340–ok. 2200 p.n.e.) i tw贸rcy pierwszego na obszarze Mi臋dzyrzecza pa艅stwa przestrzennego, kt贸rego terytorium rozci膮ga艂o si臋 daleko poza w膮skie granice miasta-pa艅stwa; obejmowa艂o Akad, Sumer, rejon Mari i Ebla, Syri臋 a偶 do Libanu i g贸r Taurus, Subartu w pn. Mezopotamii oraz Elam. G艂贸wnym czynnikiem integruj膮cym pa艅stwo by艂a osoba kr贸la, jego garnizony i urz臋dnicy, dlatego te偶 Sargon I Wielki musia艂 boryka膰 si臋 z licznymi buntami miast Sumeru i Elamu. Rebelie nasili艂y si臋 za rz膮d贸w jego nast臋pc贸w: Rimusza (2283–75 p.n.e.), Manisztusu (2274–60 p.n.e.). Dopiero Naramsin (2291–55 p.n.e.) ponownie umocni艂 pa艅stwo Akad. Sukces militarny zawdzi臋czali Akadowie m.in. zastosowaniu nowej broni — 艂uku i oszczepu. Du偶ym zagro偶eniem dla Akadu by艂y coraz liczniej przybywaj膮ce na teren Mezopotamii plemiona koczownicze z Zagrosu — Gutejowie, kt贸re ok. 2200 p.n.e. zada艂y os艂abionej konfliktami wewn. monarchii akadyjskiej ostateczny cios; zniszczeniu uleg艂o wiele miast Akadu i Sumeru, m.in. stol. Akad. W okresie panowania dyn. akadyjskiej nast膮pi艂y w Mezopotamii g艂臋bokie przeobra偶enia: godno艣膰 monarchy jako g艂owy imperium nabra艂a wielkiego znaczenia; utworzono scentralizowan膮 administracj臋 dla ca艂ego obszaru mi臋dzy Eufratem i Tygrysem; zorganizowano sta艂膮 armi臋; nast膮pi艂o 艣cis艂e zespolenie sk艂adnik贸w semickich i sumeryjskich, co wywar艂o ogromny wp艂yw na rozw贸j kult. i polit. pa艅stw Mezopotamii w II i I tysi膮cl. p.n.e.
Komentarze: Nowa encyklopedia powszechna PWN © Wydawnictwo Naukowe PWN SA |
S艂owniczek 
