Jestes tutaj:  
Kacik Szajmona
Nowości wydawnicze
Dotacja Pradzieje.pl

Jeśli podobają Ci się PRADZIEJE.PL i doceniasz to co robimy, wesprzyj nas. Utrzymanie serwera kosztuje dziś naprawdę wiele. Liczy się dla nas każda złotówka.

Dofinansowanie
Jednorazowo Miesicznie

Waluta

Kwota

Waluta

Kwota






Przypomnij mi hasło
Nie masz konta? Załóż sobie
Próba rekonstrukcji wierzeń i organizacji pogrzebu w świetle źródeł archeologicznych i pisanych Drukuj E-mail
Joanna Kalaga   

g) Składanie pochówku

Czynność ta stanowiła kulminacyjną fazę przebiegu pogrzebu. Istotnych szczegółów o naziemnej lokalizacji pochówków dostarcza „Relacja anonimowa" i „Powieść minionych lat". Z zapisu „Relacji anonimowej" wynika, że były one umieszczane na pagórku, a od Nestora dowiadujemy się, że stawiano je na słupach. Nakurhanowy rodzaj pochówku dobrze poświadczają także źródła archeologiczne z międzyrzecza Liwca, Bugu i Krzny. W ich świetle ten sposób deponowania prochów był najczęściej praktykowany. Pochówki opisywane przez Nestora nie zostały dotychczas zweryfikowane źródłami materialnymi, nie tylko pozyskanymi na Pobużu, ale również z pozostałych ziem słowiańskich. Zastanawiający jest fakt, że przekazy pisane nie zawierają żadnych wiadomości o praktyce umieszczania pochówków pod nasypami kurhanów, w kopcach ale także w grobach jamowych. Te sposoby grzebania prochów znamy wyłącznie z badań archeologicznych, między innymi z ziem leżących w dużym zakolu Bugu.

Kolejną ważną wiadomością znajdującą się w źródłach pisanych jest informacja o stosowaniu przez Słowian pochówku popielnicowego. Podaje ją „Relacja anonimowa" „...wkładają do urny ..." i „Powieść minionych lat" „...zebrawszy kości wkładali je [Słowianie] w małe naczynie...". Ten ostatni przekaz zawiera ponadto cenną wiadomość o wielkości naczynia przeznaczanego na popielnicę. Niestety żadna z tych informacji nie znajduje potwierdzenia w materiale pochodzącym ze znalezisk z dorzecza środkowego Bugu.

Powrócić musimy jeszcze raz do powszechnie stosowanej na Pobużu praktyki oddzielania szczątków kostnych od spalenizny. Teraz interesować nas będzie sposób umieszczania ich w grobach. W świetle dostępnych danych możemy mówić o dwóch wariantach oddzielania obu artefaktów. Pierwszy polegał na pełnej izolacji kości od spalenizny. Osiągano to przez nie dawanie do grobów resztek stosu lub oddzielaniu ich od pochówku warstwą ziemi. Drugi wariant miał bardziej symboliczny wymiar. Wynikał z wkładania do grobu osobno spalenizny i kości. Jednak w efekcie końcowym pochówek umieszczano bezpośrednio na pogorzelisku. Być może nawiązywano w ten sposób do miejsca kremacji i umieszczania zwłok na stosie. Pierwsza z wymienionych praktyk cechuje groby płaskie jamowe i z obstawami kamiennymi (typu mazowieckiego) a druga kurhanowe i płaskie jamowe. Powyższe obserwacje odnoszą się jedynie do tak zwanych zwartych zespołów grobowych - jednoznacznych pod względem interpretacyjnym. Stwierdzone w nich fakty nie budzą wątpliwości badawczych. Trudniej omawianą kwestię rozstrzygnąć w odniesieniu do grobów nie będących zespołami zamkniętymi, a więc kurhanowych z pochówkami złożonymi na ich nasypach. Po pierwsze nie ma pewności czy ślady spalenizny znajdowane dziś razem z kośćmi ludzkimi w zewnętrznych partiach tych kopców stanowią pozostałość pogorzeliska stosu ciałopalnego, czy może są tylko śladem rytualnych palenisk. Po drugie nie można rozstrzygnąć czy spaleniznę (bez względu na źródło jej pochodzenia) złożono razem z pochówkiem w trakcie tego samego pogrzebu, czy w innym czasie. Wspólne dziś zalegania tych materiałów w zewnętrznych nawarstwieniach kopców, stwierdzane w trakcie badań wykopaliskowych nie musi odzwierciedlać stanu pierwotnego, a może być tylko wynikiem ich wtórnego przemieszania się. Mimo tych zastrzeżeń sądzić należy, że przynajmniej w części grobów kurhanowych spaleniznę świadomie izolowano od pochówków składając ją u podstawy kurhanów a pochówki na nasypach kopców. Izolację stanowiła wówczas gruba warstwa ziemi tworzącej nasyp kurhanowy. Celowym działaniem było również nie składanie w ogóle jakichkolwiek pozostałości stosu ciałopalnego.


 
Aktualny PageRank strony pradzieje.pl dostarcza: Google-Pagerank.pl - Pozycjonowanie + SEO